สาระ 2 ดนตรี มาตรฐานที่ 2.1 เข้าใจและแสดงออกทางดนตรีอย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์ วิจารณ์คุณค่า ถ่ายทอดความรู้สึก ความคิด
เพลงไทยเดิม
การแบ่งเพลงไทยเดิมจะแบ่งตามการขับร้องเพลง เช่น การขับร้องเพลงอิสระ การขับร้องเพลงประกอบดนตรีและการขับร้องเพลงประกอบการแสดง เมื่อมีการขับร้องเพลงจะต้องรู้จักกับประวัติของเพลงไทยที่จะทำการฝึกปฏิบัตขับร้องให้ได้หอสังเขป
1. เพลงเขมรไทรโยค 3 ชั้น เป็นเพลงที่สมเด็จพระบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์ ทรงพระนิพนธ์ขึ้นคราวเสด็จทอดพระเนตร ทัศนียะภาพเมื่อคราวตามเสด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนิน ณ ตำบลไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรีปี 2420 ทรงพระนิพนธ์ขึ้นจากเพลงเดิม คือ เพลงเขมรกล่อมลูก 2ชั้นเดิมก็ยังเรียกว่าเพลงเขมรกล่อมลูก ต่อมาผู้ที่ได้ยินแต่ไม่ชัดเจน ก็เรียกว่าเพลงเขมรอะไรนะไทรโยค คือมันบรรยายเป็นน้ำตกไทรโยค ต่าง ๆ จึงเรียกติดปากของคนไทยว่า เขมรไทรโยค จนถึงปัจจุบันนี้
2. เพลงราตรีประดับดาว เถา พระบาทสมเด็จฯ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 ทรงพระนิพนธ์ขึ้นจากเพลงมอญดูดาว 2 ชั้นของเก่า แต่ยังไม่ทันได้ตั้งชื่อก็ทรงสุบินว่าเป็นเพลงที่มาจากสวรรค์ ได้หอมดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมยามราตรี ก็เลยตั้งชื่อเพลงนี้ว่า เพลงราตรีประดับดาว เถา เนื้อของเพลงเป็นการบรรยายถึงคู่รักและพากันนั่งชมเดือนดาว ดอกไม้และมีความจำเป็นที่จะต้องจากคนรักไปในเวลาอันใกล้
3. เพลงลาวดำเนินทราย แต่ก่อนเพลงนี้ใช้เป็นเพลงลา เรียกว่าเพลงสักวาลาวเล็ก ของคนโบราณ ต่อมาพระยาประสาน ดุริยะศัพท์ ( แปลก ประสานศัพท์ ) ได้คิดเลียนทำนองร้องขึ้น มาแต่งเป็นทำนองของการบรรเลงดนตรีไทย ได้รับความนิยมแพร่หลายและใช้ร้องเป็นเพลงลา
4. เพลงลาวดวงเดือน พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพิชัยมหินทโรดม โปรดทำนองเพลงลาวดำเนินทราย เมื่อคราวเสด็จตรวจราชการโดยใช้ทางเกวียนเป็นพาหนะ จึงทรงแต่งเพลงสำเนียงลาวขึ้งเพลงหนึ่งให้มีลีลาเข้าคู่กับเพลงลาวดำเนินทราย และประทานชื่อว่า เพลงลาวดำเนินเกวียน และทรงพระนิพนธ์บทร้องขึ้นเป็น " โอ้ละหนอ
..ดวงเดือนเอย
" ปรากฏว่าได้รับความนิยมมาก ต่อมาชื่อของเพลงได้เปลี่ยนไปตามบทร้องเป็นชื่อ " เพลงลาวดวงเดือน " และเรียกชื่อมาจนถึงปัจจุบันนี้